Feria IV infra Hebdomadam II post Octavam Pentecostes ~ IV. classis
Commemoratio ad Laudes tantum: Ss. Primi et Feliciani Martyrum

Divinum Officium Rubrics 1960 - 2020 USA

06-09-2021

Ad Matutinum

Incipit
℣. Dómine, lábia + mea apéries.
℟. Et os meum annuntiábit laudem tuam.
℣. Deus in adiutórium meum inténde.
℟. Dómine, ad adiuvándum me festína.
Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Allelúia.
Początek
℣. Panie, + otwórz wargi moje.
℟. A usta moje będą głosić Twoją chwałę.
℣. Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu.
℟. Panie, pośpiesz ku ratunkowi memu.
Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Alleluja.
Invitatorium {Antiphona ex Psalterio secundum diem}
Ant. Deum magnum Dóminum, * Veníte, adorémus.
Ant. Deum magnum Dóminum, * Veníte, adorémus.
Veníte, exsultémus Dómino, iubilémus Deo, salutári nostro: præoccupémus fáciem eius in confessióne, et in psalmis iubilémus ei.
Ant. Deum magnum Dóminum, * Veníte, adorémus.
Quóniam Deus magnus Dóminus, et Rex magnus super omnes deos, quóniam non repéllet Dóminus plebem suam: quia in manu eius sunt omnes fines terræ, et altitúdines móntium ipse cónspicit.
Ant. Veníte, adorémus.
Quóniam ipsíus est mare, et ipse fecit illud, et áridam fundavérunt manus eius (genuflectitur) veníte, adorémus, et procidámus ante Deum: plorémus coram Dómino, qui fecit nos, quia ipse est Dóminus, Deus noster; nos autem pópulus eius, et oves páscuæ eius.
Ant. Deum magnum Dóminum, * Veníte, adorémus.
Hódie, si vocem eius audiéritis, nolíte obduráre corda vestra, sicut in exacerbatióne secúndum diem tentatiónis in desérto: ubi tentavérunt me patres vestri, probavérunt et vidérunt ópera mea.
Ant. Veníte, adorémus.
Quadragínta annis próximus fui generatióni huic, et dixi; Semper hi errant corde, ipsi vero non cognovérunt vias meas: quibus iurávi in ira mea; Si introíbunt in réquiem meam.
Ant. Deum magnum Dóminum, * Veníte, adorémus.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Veníte, adorémus.
Ant. Deum magnum Dóminum, * Veníte, adorémus.
Wezwanie {Antyfona z Psałterza według dnia}
Ant. Boga potężnego Pana * Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Ant. Boga potężnego Pana * Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Pójdźcie, radujmy się Panu, śpiewajmy Bogu, zbawicielowi naszemu: uprzedźmy oblicze jego z wyznawaniem, a psalmami śpiewajmy mu.
Ant. Boga potężnego Pana * Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Albowiem Bóg wielki Pan, i król wielki nade wszymi bogi, bo nie odrzuci Pan swego ludu, bo w ręce jego są wszystkie kraje ziemie, i gór wysokości, na które baczy.
Ant. Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Bo jego jest morze, a on je uczynił, a suchą utworzyły ręce jego (przyklęknąć) pójdźcie, pokłońmy się, i upadajmy przed Bogiem: płaczmy przed Panem, który nas stworzył, albowiem on jest Panem, Bogiem naszym; a my ludem pastwiska jego, i owcami ręki jego.
Ant. Boga potężnego Pana * Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Dziś, jeźli głos jego usłyszycie, nie zatwardzajcież serc waszych, jako w draźnieniu wedle dnia kuszenia na puszczy: kędy mię kusili ojcowie wasi, doświadczali mię i ujrzeli uczynki moje.
Ant. Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Czterdzieści lat gniewałem się na ten naród, i rzekłem; Zawsze ci błądzą sercem, a ci nie poznali dróg moich, jakom przysiągł w gniewie moim; Jeźli wnidą do pokoju mego.
Ant. Boga potężnego Pana * Przyjdźcie, uwielbiajmy.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Ant. Boga potężnego Pana * Przyjdźcie, uwielbiajmy.
Hymnus {ex Psalterio secundum tempora}
Rerum Creátor óptime,
Rectórque noster, áspice:
Nos a quiéte nóxia
Mersos sopóre líbera.

Te, sancte Christe, póscimus,
Ignósce culpis ómnibus:
Ad confiténdum súrgimus,
Morásque noctis rúmpimus.

Mentes manúsque tóllimus,
Prophéta sicut nóctibus
Nobis geréndum prǽcipit,
Paulúsque gestis cénsuit.

Vides malum, quod fécimus:
Occúlta nostra pándimus:
Preces geméntes fúndimus,
Dimítte quod peccávimus.

Præsta, Pater piíssime,
Patríque compar Únice,
Cum Spíritu Paráclito
Regnans per omne sǽculum.
Amen.
Hymn {z Psałterza według okresu}
Najlepszy Stwórco rzeczy
I rządco nasz, spojrzyj:
Uwolnij nas pogrążonych w śnie
Od szkodliwej gnuśności.

Ciebie, Chryste święty, prosimy,
Wybacz winy wszelkie,
Gdy do wyznawania wstajemy
I pory nocy przerywamy.

Serca i ręce wznosimy,
Jako Prorok nakazał
Nam czynić wśród nocy,
A Paweł uczynkami zalecił.

Widzisz zło, któreśmy popełnili,
Ukryte nasze winy wyjawiamy,
Wzdychając prośmy wylewamy,
Wybacz, w czemeśmy zgrzeszyli.

Udziel, Ojcze najmiłościwszy,
I Jedyny, równy Ojcu,
Z Duchem Pocieszycielem
Królujący po wszystkie wieki.
Amen.
Psalmi cum lectionibus {Antiphonæ ex Psalterio secundum tempora}
Nocturn I.
Ant. Speciósus forma * præ fíliis hóminum, diffúsa est grátia in lábiis tuis.
Psalmus 44(2-10) [1]
44:2 Eructávit cor meum verbum bonum: * dico ego ópera mea Regi.
44:2 Lingua mea cálamus scribæ: * velóciter scribéntis.
44:3 Speciósus forma præ fíliis hóminum, diffúsa est grátia in lábiis tuis: * proptérea benedíxit te Deus in ætérnum.
44:4 Accíngere gládio tuo super femur tuum, * potentíssime.
44:5 Spécie tua et pulchritúdine tua: * inténde, próspere procéde, et regna.
44:5 Propter veritátem, et mansuetúdinem, et iustítiam: * et dedúcet te mirabíliter déxtera tua.
44:6 Sagíttæ tuæ acútæ, pópuli sub te cadent: * in corda inimicórum Regis.
44:7 Sedes tua, Deus, in sǽculum sǽculi: * virga directiónis virga regni tui.
44:8 Dilexísti iustítiam, et odísti iniquitátem: * proptérea unxit te Deus, Deus tuus, óleo lætítiæ præ consórtibus tuis.
44:9 Myrrha, et gutta, et cásia a vestiméntis tuis, a dómibus ebúrneis: * ex quibus delectavérunt te fíliæ regum in honóre tuo.
44:10 Ástitit regína a dextris tuis in vestítu deauráto: * circúmdata varietáte.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Speciósus forma præ fíliis hóminum, diffúsa est grátia in lábiis tuis.
Psalmy z lekcjami {Antyfony z Psałterza według okresu}
Nokturn I.
Ant. Piękniejszy urodą * nad syny człowiecze, rozlała się wdzięczność po wargach twoich.
Psalm 44(2-10) [1]
44:2 Wydało serce moje słowo dobre, * śpiewam pieśń moją królowi.
44:2 Język mój pióro pisarza, * prędko piszącego.
44:3 Piękniejszyś urodą nad syny człowiecze, rozlany jest wdzięk na wargach twoich, * dlatego pobłogosławił ci Bóg na wieki.
44:4 Przypasz miecz twój do biódr twoich, * najmocniejszy.
44:5 W śliczności twojej i w piękności twojej * nadciągnij, szczęśliwie postępuj i króluj.
44:5 Dla prawdy i cichości i sprawiedliwości: * a poprowadzi cię przedziwnie prawica twoja.
44:6 Strzały twoje ostre, narody pod ciebie upadną * w serca nieprzyjaciół królewskich.
44:7 Stolica Twoja, Boże, na wieki wieków, * berłem prawości berło królestwa Twego.
44:8 Umiłowałeś sprawiedliwość, a nienawidziłeś nieprawości, * przeto cię namaścił Bóg, Bóg twój, olejkiem wesela nad rówieśników twoich.
44:9 Mirra i aloes i kasja wonieją z szat twoich, z domów z kości słoniowej: * stamtąd cię radowały córki królewskie w orszaku twoim.
44:10 Stanęła królowa po prawicy twojej w ubiorze złotym, * obleczona rozmaitością.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Piękniejszy urodą nad syny człowiecze, rozlała się wdzięczność po wargach twoich.
Ant. Confitebúntur tibi * pópuli Deus in ætérnum.
Psalmus 44(11-18) [2]
44:11 Audi fília, et vide, et inclína aurem tuam: * et oblivíscere pópulum tuum et domum patris tui.
44:12 Et concupíscet Rex decórem tuum: * quóniam ipse est Dóminus Deus tuus, et adorábunt eum.
44:13 Et fíliæ Tyri in munéribus * vultum tuum deprecabúntur: omnes dívites plebis.
44:14 Omnis glória eius fíliæ Regis ab intus, * in fímbriis áureis circumamícta varietátibus.
44:15 Adducéntur Regi vírgines post eam: * próximæ eius afferéntur tibi.
44:16 Afferéntur in lætítia et exsultatióne: * adducéntur in templum Regis.
44:17 Pro pátribus tuis nati sunt tibi fílii: * constítues eos príncipes super omnem terram.
44:18 Mémores erunt nóminis tui: * in omni generatióne et generatiónem.
44:18 Proptérea pópuli confitebúntur tibi in ætérnum: * et in sǽculum sǽculi.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Confitebúntur tibi pópuli Deus in ætérnum.
Ant. Wyznawać cię będą, * Boże, narodowie na wieki.
Psalm 44(11-18) [2]
44:11 Słuchaj, córko, a patrz i nakłoń ucha twego, * a zapomnij narodu twego i domu ojca twego.
44:12 I będzie pożądał król śliczności twojej, * albowiem on jest Panem Bogiem twoim, i będą się mu kłaniać.
44:13 I córki Tyru z upominkami, * obliczu twemu kłaniać się będą wszyscy bogaci z ludu.
44:14 Wszystka chwała jej, córki królewskiej, wewnątrz, * w złocistych obramowaniach, w szatach różnobarwnych.
44:15 Przywiodą królowi panny za nią, * przyprowadzą do ciebie bliskie jej.
44:16 Przyprowadzą je z weselem i z radością, * przywiodą je do świątyni królewskiej.
44:17 Zamiast ojców twoich narodzili ci się synowie, * ustanowisz ich książętami nad wszystką ziemią.
44:18 Będą wspominać imię twoje * z pokolenia na pokolenie.
44:18 Dlatego narody będą cię sławić wiecznie * i na wieki wieków.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Wyznawać cię będą, Boże, narodowie na wieki.
Ant. Adiútor in tribulatiónibus * Deus noster.
Psalmus 45 [3]
45:2 Deus noster refúgium, et virtus: * adiútor in tribulatiónibus, quæ invenérunt nos nimis.
45:3 Proptérea non timébimus dum turbábitur terra: * et transferéntur montes in cor maris.
45:4 Sonuérunt, et turbátæ sunt aquæ eórum: * conturbáti sunt montes in fortitúdine eius.
45:5 Flúminis ímpetus lætíficat civitátem Dei: * sanctificávit tabernáculum suum Altíssimus.
45:6 Deus in médio eius, non commovébitur: * adiuvábit eam Deus mane dilúculo.
45:7 Conturbátæ sunt gentes, et inclináta sunt regna: * dedit vocem suam, mota est terra.
45:8 Dóminus virtútum nobíscum: * suscéptor noster Deus Iacob.
45:9 Veníte, et vidéte ópera Dómini, quæ pósuit prodígia super terram: * áuferens bella usque ad finem terræ.
45:10 Arcum cónteret, et confrínget arma: * et scuta combúret igni.
45:11 Vacáte, et vidéte quóniam ego sum Deus: * exaltábor in géntibus, et exaltábor in terra.
45:12 Dóminus virtútum nobíscum: * suscéptor noster Deus Iacob.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Adiútor in tribulatiónibus Deus noster.
Ant. Pomocnik w uciskach, * Bóg nasz.
Psalm 45 [3]
45:2 Bóg nasz ucieczką i mocą, * pomocnikiem w uciskach, które nawiedziły nas bardzo.
45:3 Przeto się bać nie będziemy, gdy poruszy się ziemia * i przeniosą się góry w serce morza.
45:4 Szumiały i zamąciły się wody ich, * zatrzęsły się góry przed siłą Jego.
45:5 Bystrość rzeki rozwesela miasto Boże, * poświęcił przybytek swój Najwyższy.
45:6 Bóg jest w pośrodku niego, nie będzie poruszone, * wyratuje je Bóg rano, na świtaniu.
45:7 Zaburzyły się narody i nachyliły się królestwa, * wydał głos swój, poruszyła się ziemia.
45:8 Pan zastępów z nami, * Bóg Jakuba obrońcą naszym.
45:9 Pójdźcie i oglądajcie sprawy Pańskie, jakie uczynił cuda na ziemi, * usuwając wojny aż do krańców ziemi.
45:10 Skruszy łuk i zdruzgoce oręż, * i tarcze ogniem popali.
45:11 Uspokójcie się i zobaczcie, żem Ja jest Bogiem, * będę wywyższony między narodami i będę wywyższony na ziemi.
45:12 Pan zastępów z nami, * Bóg Jakuba obrońcą naszym.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Pomocnik w uciskach, Bóg nasz.
Ant. Magnus Dóminus * et laudábilis nimis in civitáte Dei nostri.
Psalmus 47 [4]
47:2 Magnus Dóminus, et laudábilis nimis in civitáte Dei nostri, in monte sancto eius.
47:3 Fundátur exsultatióne univérsæ terræ mons Sion, * látera Aquilónis, cívitas Regis magni.
47:4 Deus in dómibus eius cognoscétur: * cum suscípiet eam.
47:5 Quóniam ecce reges terræ congregáti sunt: * convenérunt in unum.
47:6 Ipsi vidéntes sic admiráti sunt, conturbáti sunt, commóti sunt: * tremor apprehéndit eos.
47:7 Ibi dolóres ut parturiéntis: * in spíritu veheménti cónteres naves Tharsis.
47:9 Sicut audívimus, sic vídimus in civitáte Dómini virtútum, in civitáte Dei nostri: * Deus fundávit eam in ætérnum.
47:10 Suscépimus, Deus, misericórdiam tuam, * in médio templi tui.
47:11 Secúndum nomen tuum, Deus, sic et laus tua in fines terræ: * iustítia plena est déxtera tua.
47:12 Lætétur mons Sion, et exsúltent fíliæ Iudæ: * propter iudícia tua, Dómine.
47:13 Circúmdate Sion, et complectímini eam: * narráte in túrribus eius.
47:14 Pónite corda vestra in virtúte eius: * et distribúite domos eius, ut enarrétis in progénie áltera.
47:15 Quóniam hic est Deus, Deus noster in ætérnum et in sǽculum sǽculi: * ipse reget nos in sǽcula.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Magnus Dóminus et laudábilis nimis in civitáte Dei nostri.
Ant. Wielki Pan, * i chwalebny bardzo w mieście Boga naszego.
Psalm 47 [4]
47:2 Wielki Pan i chwalebny bardzo w mieście Boga naszego, na górze świętej Jego.
47:3 Stoi mocno ku radości wszystkiej ziemi góra Syjon, * strona północna, miasto Króla wielkiego.
47:4 Bóg w domach Jego będzie poznany, * kiedy je obroni.
47:5 Albowiem oto królowie ziemi zgromadzili się, * zeszli się wespół.
47:6 Gdy ujrzeli, wraz zdziwili się, zatrwożyli się, wzruszyli się, * drżenie ich dopadło.
47:7 Tam boleści jak rodzącej: * wiatrem gwałtownym pokruszysz okręty Tarsisu.
47:9 Jak słyszeliśmy, tak widzieliśmy w mieście Pana zastępów, w mieście Boga naszego: * Bóg je ugruntował na wieki.
47:10 Przyjęliśmy, Boże, miłosierdzie Twoje * wpośród kościoła Twego.
47:11 Jak imię Twoje, Boże, tak i chwała Twoja aż do krańców ziemi: * sprawiedliwości pełna jest prawica Twoja.
47:12 Niech się weseli góra Syjon i niech się radują córki judzkie * dla sądów Twoich, Panie.
47:13 Okrążcie Syjon i obejdźcie go, * opowiadajcie na wieżach jego.
47:14 Zwróćcie uwagę na moc jego * i policzcie domy jego, abyście opowiadali w drugim pokoleniu:
47:15 Że takim jest Bóg, Bóg nasz na wieki i na wieki wieków: * On nami rządzić będzie na wieki.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Wielki Pan, i chwalebny bardzo w mieście Boga naszego.
Ant. Os meum loquétur * sapiéntiam: et meditátio cordis mei prudéntiam.
Psalmus 48(2-13) [5]
48:2 Audíte hæc, omnes gentes: * áuribus percípite omnes, qui habitátis orbem:
48:3 Quique terrígenæ, et fílii hóminum: * simul in unum dives et pauper.
48:4 Os meum loquétur sapiéntiam: * et meditátio cordis mei prudéntiam.
48:5 Inclinábo in parábolam aurem meam: * apériam in psaltério propositiónem meam.
48:6 Cur timébo in die mala? * iníquitas calcánei mei circúmdabit me:
48:7 Qui confídunt in virtúte sua: * et in multitúdine divitiárum suárum gloriántur.
48:8 Frater non rédimit, rédimet homo: * non dabit Deo placatiónem suam.
48:9 Et prétium redemptiónis ánimæ suæ: * et laborábit in ætérnum, et vivet adhuc in finem.
48:11 Non vidébit intéritum, cum víderit sapiéntes moriéntes: * simul insípiens, et stultus períbunt.
48:11 Et relínquent aliénis divítias suas: * et sepúlcra eórum domus illórum in ætérnum.
48:12 Tabernácula eórum in progénie et progénie: * vocavérunt nómina sua in terris suis.
48:13 Et homo, cum in honóre esset, non intelléxit: * comparátus est iuméntis insipiéntibus, et símilis factus est illis.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Os meum loquétur sapiéntiam: et meditátio cordis mei prudéntiam.
Ant. Usta moje będą mówiły * mądrość: a rozmyślanie serca mego roztropność.
Psalm 48(2-13) [5]
48:2 Słuchajcie tego, wszystkie narody, * bierzcie w uszy, którzy mieszkacie na świecie:
48:3 Wszyscy synowie ziemi i synowie człowieczy, * wespół wszyscy, bogaty i ubogi.
48:4 Usta moje będą mówiły mądrość, * a rozmyślanie serca mego roztropność.
48:5 Nastawię do przypowieści ucho moje, * odkryję przy harfie zagadkę moją.
48:6 Czemu się mam bać w zły dzień, * gdy mię ogarnia nieprawość nastających na mnie?
48:7 Którzy ufają w moc swoją * i chlubią się mnóstwem bogactw swoich.
48:8 Brat nie odkupuje, odkupi człowiek, * nie da Bogu ubłagania za siebie.
48:9 I zapłaty na odkupienie duszy swojej: * i będzie się trudził na wieki i będzie żył dalej do końca.
48:11 Nie będzie oglądał zagłady, gdy ujrzy mądrych umierających: * niemądry i głupi razem zginą.
48:11 I zostawią obcym majętności swoje: * a groby ich będą im domami na wieki.
48:12 I przybytkami z pokolenia na pokolenie: * nazwali imionami swymi ziemie swoje.
48:13 A człowiek, gdy we czci był, nie rozumiał, * zrównany został z bydlętami bezrozumnymi i stał się im podobnym.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Usta moje będą mówiły mądrość: a rozmyślanie serca mego roztropność.
Ant. Ne timúeris * cum dívite non descéndet in sepúlcrum glória eius.
Psalmus 48(14-21) [6]
48:14 Hæc via illórum scándalum ipsis: * et póstea in ore suo complacébunt.
48:15 Sicut oves in inférno pósiti sunt: * mors depáscet eos.
48:15 Et dominabúntur eórum iusti in matutíno: * et auxílium eórum veteráscet in inférno a glória eórum.
48:16 Verúmtamen Deus rédimet ánimam meam de manu ínferi: * cum accéperit me.
48:17 Ne timúeris, cum dives factus fúerit homo: * et cum multiplicáta fúerit glória domus eius.
48:18 Quóniam cum interíerit, non sumet ómnia: * neque descéndet cum eo glória eius.
48:19 Quia ánima eius in vita ipsíus benedicétur: * confitébitur tibi cum beneféceris ei.
48:20 Introíbit usque in progénies patrum suórum: * et usque in ætérnum non vidébit lumen.
48:21 Homo, cum in honóre esset, non intelléxit: * comparátus est iuméntis insipiéntibus, et símilis factus est illis.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Ne timúeris cum dívite non descéndet in sepúlcrum glória eius.
Ant. Nie bój się, * gdyż sława bogatego nie zstąpi z nim do grobu.
Psalm 48(14-21) [6]
48:14 Taka jest ich droga, im na upadek, * a potem w mowach swych będą mieć upodobanie.
48:15 Jak owce w otchłani są złożeni, * śmierć pożerać ich będzie.
48:15 I będą panować sprawiedliwi nad nimi rano, * a ratunek ich zaginie w otchłani po sławie ich.
48:16 Wszakże Bóg wykupi duszę moją z mocy otchłani, * gdy mię przyjmie.
48:17 Nie bój się, gdy się wzbogaci człowiek * i gdy się rozmnoży sława domu jego.
48:18 Albowiem, gdy zginie, nie weźmie wszystkiego, * ani zstąpi z nim sława jego.
48:19 Bo dusza jego będzie za życia jego błogosławiona, * będzie cię chwalił, gdy mu dobrze uczynisz.
48:20 Wnijdzie do pokolenia ojców swoich * i aż na wieki nie ujrzy światłości.
48:21 Człowiek, gdy we czci był, nie rozumiał, * zrównany został z bydlętami nierozumnymi i stał się im podobny.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Nie bój się, gdyż sława bogatego nie zstąpi z nim do grobu.
Ant. Deus deórum, * Dóminus locútus est.
Psalmus 49(1-15) [7]
49:1 Deus deórum, Dóminus locútus est: * et vocávit terram,
49:1 A solis ortu usque ad occásum: * ex Sion spécies decóris eius.
49:3 Deus maniféste véniet: * Deus noster et non silébit.
49:3 Ignis in conspéctu eius exardéscet: * et in circúitu eius tempéstas válida.
49:4 Advocábit cælum desúrsum: * et terram discérnere pópulum suum.
49:5 Congregáte illi sanctos eius: * qui órdinant testaméntum eius super sacrifícia.
49:6 Et annuntiábunt cæli iustítiam eius: * quóniam Deus iudex est.
49:7 Audi, pópulus meus, et loquar: Israël, et testificábor tibi: * Deus, Deus tuus ego sum.
49:8 Non in sacrifíciis tuis árguam te: * holocáusta autem tua in conspéctu meo sunt semper.
49:9 Non accípiam de domo tua vítulos: * neque de grégibus tuis hircos.
49:10 Quóniam meæ sunt omnes feræ silvárum: * iuménta in móntibus et boves.
49:11 Cognóvi ómnia volatília cæli: * et pulchritúdo agri mecum est.
49:12 Si esuríero, non dicam tibi: * meus est enim orbis terræ, et plenitúdo eius.
49:13 Numquid manducábo carnes taurórum? * aut sánguinem hircórum potábo?
49:14 Ímmola Deo sacrifícium laudis: * et redde Altíssimo vota tua.
49:15 Et ínvoca me in die tribulatiónis: * éruam te, et honorificábis me.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Deus deórum, Dóminus locútus est.
Ant. Bóg nad bogi, * Pan mówił.
Psalm 49(1-15) [7]
49:1 Bóg nad bogami, Pan przemówił * i wezwał ziemię:
49:1 Od wschodu słońca aż do zachodu: * z Syjonu blask piękności Jego.
49:3 Bóg jawnie przyjdzie, * Bóg nasz, a nie będzie milczał.
49:3 Ogień przed obliczem Jego rozpali się, * a w koło Niego burza wielka.
49:4 Wezwie niebo z góry * i ziemię, aby sądzić lud swój.
49:5 Zgromadźcie Mu świętych Jego, * którzy zawierają przymierze z Nim przy ofiarach.
49:6 I będą opowiadały niebiosa sprawiedliwość Jego, * gdyż Bóg jest sędzią.
49:7 Słuchaj, ludu mój, a mówić będę, Izraelu, a oświadczę ci: * Bogiem, Bogiem twoim Ja jestem.
49:8 Nie będę cię karcił za ofiary twoje, * a całopalenia twoje są przed oczyma Mymi zawsze.
49:9 Nie będę brał z domu twego cielców * ani z trzód twoich kozłów.
49:10 Albowiem moje są wszystkie zwierzęta leśne, * bydlęta po górach i woły.
49:11 Znam wszystko ptactwo niebieskie * i piękność pól ze Mną jest.
49:12 Jeśli będę łaknął, nie powiem ci, * bo mój jest okrąg ziemi i napełnienie jego.
49:13 Czyż będę jadł mięso wołów, * albo krew kozłów pić będę?
49:14 Złóż Bogu ofiarę chwały * i oddaj Najwyższemu śluby twoje.
49:15 I wzywaj Mnie w dzień utrapienia, * wybawię cię i wielbić Mnie będziesz.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Bóg nad bogi, Pan mówił.
Ant. Intellégite, * qui obliviscímini Deum.
Psalmus 49(16-23) [8]
49:16 Peccatóri autem dixit Deus: * Quare tu enárras iustítias meas, et assúmis testaméntum meum per os tuum?
49:17 Tu vero odísti disciplínam: * et proiecísti sermónes meos retrórsum:
49:18 Si vidébas furem, currébas cum eo: * et cum adúlteris portiónem tuam ponébas.
49:19 Os tuum abundávit malítia: * et lingua tua concinnábat dolos.
49:20 Sedens advérsus fratrem tuum loquebáris, et advérsus fílium matris tuæ ponébas scándalum: * hæc fecísti, et tácui.
49:21 Existimásti, iníque, quod ero tui símilis: * árguam te, et státuam contra fáciem tuam.
49:22 Intellégite hæc, qui obliviscímini Deum: * nequándo rápiat, et non sit qui erípiat.
49:23 Sacrifícium laudis honorificábit me: * et illic iter, quo osténdam illi salutáre Dei.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Intellégite, qui obliviscímini Deum.
Ant. Rozumiejcież, * którzy zapominacie Boga.
Psalm 49(16-23) [8]
49:16 Ale grzesznikowi rzekł Bóg: * Czemu ty opowiadasz sprawiedliwości moje i bierzesz przymierze moje w usta twoje?
49:17 Przecież ty masz w nienawiści karność * i rzuciłeś słowa moje poza siebie.
49:18 Jeśli widziałeś złodzieja, biegałeś z nim, * i z cudzołożnikami miałeś udział.
49:19 Usta twoje pełne były złości, * a język twój knuł zdrady.
49:20 Siedząc, mówiłeś przeciw bratu twemu, i przeciw synowi matki twojej sidła zastawiałeś: * to czyniłeś, a milczałem.
49:21 Mniemałeś w twej złości, że będę tobie podobny: * skarcę cię i stawię to przed oczy twoje.
49:22 Zrozumiejcież to, którzy zapominacie Boga: * by kiedy nie porwał, a nie będzie, kto by ocalał.
49:23 Ofiara chwały uczci mię, * i ta jest droga, na której mu ukażę zbawienie Boże.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Rozumiejcież, którzy zapominacie Boga.
Ant. Acceptábis sacrifícium * iustítiæ super altáre tuum, Dómine.
Psalmus 50 [9]
50:3 Miserére mei, Deus, * secúndum magnam misericórdiam tuam.
50:3 Et secúndum multitúdinem miseratiónum tuárum, * dele iniquitátem meam.
50:4 Ámplius lava me ab iniquitáte mea: * et a peccáto meo munda me.
50:5 Quóniam iniquitátem meam ego cognósco: * et peccátum meum contra me est semper.
50:6 Tibi soli peccávi, et malum coram te feci: * ut iustificéris in sermónibus tuis, et vincas cum iudicáris.
50:7 Ecce enim, in iniquitátibus concéptus sum: * et in peccátis concépit me mater mea.
50:8 Ecce enim, veritátem dilexísti: * incérta et occúlta sapiéntiæ tuæ manifestásti mihi.
50:9 Aspérges me hyssópo, et mundábor: * lavábis me, et super nivem dealbábor.
50:10 Audítui meo dabis gáudium et lætítiam: * et exsultábunt ossa humiliáta.
50:11 Avérte fáciem tuam a peccátis meis: * et omnes iniquitátes meas dele.
50:12 Cor mundum crea in me, Deus: * et spíritum rectum ínnova in viscéribus meis.
50:13 Ne proícias me a fácie tua: * et spíritum sanctum tuum ne áuferas a me.
50:14 Redde mihi lætítiam salutáris tui: * et spíritu principáli confírma me.
50:15 Docébo iníquos vias tuas: * et ímpii ad te converténtur.
50:16 Líbera me de sanguínibus, Deus, Deus salútis meæ: * et exsultábit lingua mea iustítiam tuam.
50:17 Dómine, lábia mea apéries: * et os meum annuntiábit laudem tuam.
50:18 Quóniam si voluísses sacrifícium, dedíssem útique: * holocáustis non delectáberis.
50:19 Sacrifícium Deo spíritus contribulátus: * cor contrítum, et humiliátum, Deus, non despícies.
50:20 Benígne fac, Dómine, in bona voluntáte tua Sion: * ut ædificéntur muri Ierúsalem.
50:21 Tunc acceptábis sacrifícium iustítiæ, oblatiónes, et holocáusta: * tunc impónent super altáre tuum vítulos.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Acceptábis sacrifícium iustítiæ super altáre tuum, Dómine.
Ant. Przyjmiesz ofiarę * sprawiedliwości na ołtarzu twoim, Panie.
Psalm 50 [9]
50:3 Zmiłuj się nade mną, Boże, * według wielkiego miłosierdzia Twego.
50:3 I według mnóstwa litości Twoich * zgładź nieprawość moją.
50:4 Jeszcze więcej obmyj mię od nieprawości mojej * i od grzechu mojego oczyść mię.
50:5 Albowiem ja znam nieprawość moją * i grzech mój jest zawsze przede mną.
50:6 Tobie samemu zgrzeszyłem i uczyniłem zło przed Tobą, * abyś się okazał sprawiedliwych w mowach Twoich i zwyciężył, gdy Cię sądzą.
50:7 Oto bowiem w nieprawościach jestem poczęty * i w grzechach poczęła mię matka moja.
50:8 Oto bowiem umiłowałeś prawdę, * niewiadome i skryte mądrości Twoje objawiłeś mi.
50:9 Pokropisz mię hizopem, a będę oczyszczony: * obmyjesz mię, a będę nad śnieg wybielony.
50:10 Dasz mi usłyszeć radość i wesele, * a rozradują się kości poniżone.
50:11 Odwróć oblicze Twoje od grzechów moich * i zgładź wszystkie nieprawości moje.
50:12 Serce czyste stwórz we mnie, Boże, * i ducha prawego odnów we wnętrznościach moich.
50:13 Nie odrzucaj mnie od oblicza Twego * i ducha świętego Twego nie bierz ode mnie.
50:14 Przywróć mi radość zbawienia Twojego * i duchem przedniejszym utwierdź mię.
50:15 Będę nauczał grzeszników dróg Twoich, * a niezbożni do Ciebie się nawrócą.
50:16 Wybaw mię z krwi, Boże, Boże zbawienia mego, * a język mój z radością będzie wysławiał sprawiedliwość Twoją.
50:17 Panie, otworzysz wargi moje, * a usta moje opowiadać będą chwałę Twoją.
50:18 Albowiem gdybyś był chciał ofiary, na pewno bym dał: * w całopaleniach nie będziesz miał upodobania.
50:19 Ofiarą dla Boga jest duch skruszony, * sercem skruszonym i uniżonym, Boże, nie wzgardzisz.
50:20 Uczyń dobrze, Panie, w dobroci Twojej Syjonowi, * aby się odbudowały mury Jeruzalem.
50:21 Wtedy przyjmiesz ofiarę sprawiedliwości, obiaty i całopalenia, * wtedy nakładą na ołtarz Twój cielców.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Przyjmiesz ofiarę sprawiedliwości na ołtarzu twoim, Panie.
℣. Audítui meo dabis gáudium et lætítiam.
℟. Et exsultábunt ossa humiliáta.
℣. Słuchowi memu dasz radość i wesele.
℟. I rozradują się kości poniżone.
Pater noster, qui es in cælis, sanctificétur nomen tuum: advéniat regnum tuum: fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra. Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie: et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris:
℣. Et ne nos indúcas in tentatiónem:
℟. Sed líbera nos a malo.
Absolutio. A vínculis peccatórum nostrórum absólvat nos omnípotens et miséricors Dóminus. Amen.
Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje: przyjdź królestwo Twoje: bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj: i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom:
℣. I nie wódź nas na pokuszenie:
℟. Ale nas zbaw ode złego.
Absolucja. Z kajdan grzechów naszych niech nas uwolni wszechmogący i miłosierny Pan. Amen.

℣. Iube, Dómine, benedícere.
Benedictio. Ille nos benedícat, qui sine fine vivit et regnat. Amen.

Lectio 1
De libro primo Regum
1 Reg 6:19-21; 7:1
19 Percússit autem de viris Bethsamítibus, eo quod vidíssent arcam Dómini; et percússit de pópulo septuagínta viros et quinquagínta míllia plebis. Luxítque pópulus, eo quod Dóminus percussísset plebem plaga magna.
20 Et dixérunt viri Bethsamítæ: Quis póterit stare in conspéctu Dómini Dei sancti huius? et ad quem ascéndet a nobis?
21 Miserúntque núntios ad habitatóres Cariathíarim, dicéntes: Reduxérunt Philísthiim arcam Dómini: descéndite, et redúcite eam ad vos.
1 Venérunt ergo viri Cariathíarim, et reduxérunt arcam Dómini, et intulérunt eam in domum Abínadab in Gábaa: Eleázarum autem fílium eius sanctificavérunt, ut custodíret arcam Dómini.
℣. Tu autem, Dómine, miserére nobis.
℟. Deo grátias.

℟. Peccávi super númerum arénæ maris, et multiplicáta sunt peccáta mea: et non sum dignus vidére altitúdinem cæli præ multitúdine iniquitátis meæ: quóniam irritávi iram tuam,
* Et malum coram te feci.
℣. Quóniam iniquitátem meam ego cognósco: et delíctum meum contra me est semper, quia tibi soli peccávi.
℟. Et malum coram te feci.

℣. Pobłogosław, ojcze.
Błogosławieństwo. Niech nas błogosławi ten, który bez końca żyje i króluje. Amen.

Lekcja 1
Z Pierwszej Księgi Królewskiej
1 Sm 6:19-21; 7:1
19 A pobił Pan z mężów Bethsamitczyków, przeto, że widzieli skrzynię Pańską, i pobił z ludu siedmdziesiąt mężów, i pięćdziesiąt tysięcy pospólstwa, i płakał lud dlatego, że Pan poraził pospólstwo porażką wielką.
20 I rzekli mężowie Bethsamitczyków: Któż się będzie mógł ostać przed oczyma Pana, Boga świętego tego?
21 I do kogóż pójdzie od nas? i posłali posły do obywatelów Karyathyarym, mówiąc: Odwiedli Philistynowie skrzynię Pańską, zstąpcie a odwieźcie ją do siebie.
1 Przyszli tedy mężowie Karyathyarym, i odwieźli skrzynię Pańską i wnieśli ją do domu Aminadab w Gabaa: a Eleazara, syna jego, poświęcili, aby strzegł skrzynię Pańską.
℣. Ty zaś, Panie, zmiłuj się nad nami.
℟. Bogu niech będą dzięki.

℟. My sins are many, yea, they are more in number than the sands of the sea; I am not worthy to look up toward heaven because of the multitude of my iniquities; for I have provoked thee to anger;
* And done evil in thy sight.
℣. For I acknowledge my transgression, and my sin is ever before me, for against thee only have I sinned.
℟. And done evil in thy sight.
℣. Iube, Dómine, benedícere.
Benedictio. Divínum auxílium máneat semper nobíscum. Amen.

Lectio 2
1 Reg 7:2-4
2 Et factum est, ex qua die mansit arca Dómini in Cariathíarim, multiplicáti sunt dies (erat quippe iam annus vigésimus), et requiévit omnis domus Israël post Dóminum.
3 Ait autem Sámuel ad univérsam domum Israël dicens: Si in toto corde vestro revertímini ad Dóminum, auférte deos aliénos de médio vestri Báalim et Astaroth et præparáte corda vestra Dómino et servíte ei soli, et éruet vos de manu Philísthiim.
4 Abstulérunt ergo fílii Israël Báalim et Astaroth, et serviérunt Dómino soli.
℣. Tu autem, Dómine, miserére nobis.
℟. Deo grátias.

℟. Exaudísti, Dómine, oratiónem servi tui, ut ædificárem templum nómini tuo:
* Bénedic et sanctífica domum istam in sempitérnum, Deus Israël.
℣. Dómine, qui custódis pactum cum servis tuis, qui ámbulant coram te in toto corde suo.
℟. Bénedic et sanctífica domum istam in sempitérnum, Deus Israël.
℣. Pobłogosław, ojcze.
Błogosławieństwo. Pomoc Boża niech będzie z nami zawsze. Amen.

Lekcja 2
1 Sm 7:2-4
2 I stało się, od którego dnia była skrzynia Pańska w Karyathyarym, minęło dni wiele; (bo już był rok dwudziesty), i odpoczynął wszystek dom Izraelów za Panem.
3 Rzeki tedy Samuel do wszystkiego domu Izraelowego, mówiąc: Jeźli się ze wszystkiego serca waszego nawracacie do Pana, wyrzućcież bogi cudze z pośrodku was, Baalim i Astaroth, a przygotujcie serca wasze Panu, a służcie jemu samemu: a wyrwie was z ręki Philistynów.
4 Odrzucili tedy synowie Izraelowi Baalim i Astaroth, i służyli Panu swemu.
℣. Ty zaś, Panie, zmiłuj się nad nami.
℟. Bogu niech będą dzięki.

℟. O Lord, Thou hast hearkened unto the prayer of thy servant, that I might build a temple unto thy Name,
* O God of Israel, bless Thou, and hallow this house for ever.
℣. O Lord, Who keepest covenant with thy servants that walk before thee in all their heart.
℟. O God of Israel, bless Thou, and hallow this house for ever.
℣. Iube, Dómine, benedícere.
Benedictio. Ad societátem cívium supernórum perdúcat nos Rex Angelórum. Amen.

Lectio 3
1 Reg 7:5-8
5 Dixit autem Sámuel: Congregáte univérsum Israël in Masphath, ut orem pro vobis Dóminum.
6 Et convenérunt in Masphath hauserúntque aquam et effudérunt in conspéctu Dómini et ieiunavérunt in die illa atque dixérunt ibi: Peccávimus Dómino. Iudicavítque Sámuel fílios Israël in Masphath.
7 Et audiérunt Philísthiim quod congregáti essent fílii Israël in Masphath, et ascendérunt sátrapæ Philisthinórum ad Israël. Quod cum audíssent fílii Israël, timuérunt a fácie Philisthinórum.
8 Dixerúntque ad Samuélem: Ne cesses pro nobis clamáre ad Dóminum Deum nostrum, ut salvet nos de manu Philisthinórum.
℣. Tu autem, Dómine, miserére nobis.
℟. Deo grátias.

℟. Audi, Dómine, hymnum et oratiónem, quam servus tuus orat coram te hódie, ut sint óculi tui apérti, et aures tuæ inténtæ,
* Super domum istam die ac nocte.
℣. Réspice, Dómine, de sanctuário tuo, et de excélso cælórum habitáculo.
℟. Super domum istam die ac nocte.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Super domum istam die ac nocte.
℣. Pobłogosław, ojcze.
Błogosławieństwo. Niech Król Aniołów zaprowadzi swój lud do królestwa na wysokości. Amen.

Lekcja 3
1 Sm 7:5-8
5 I rzekł Samuel: Zgromadźcie wszystkiego Izraela do Masphath, że się będę modlił za was do Pana.
6 I zeszli się do Masphath, i czerpali wodę i wylewali przed oczyma Pańskiemi, i pościli dnia onego i mówili tam; Zgrzeszyliśmy Panu. I sądził Samuel syny Izraelowe w Masphath.
7 I usłyszeli Philistynowie, że się zgromadzili synowie Izraelowi w Masphath, i przyjechały książęta Philistyńskie do Izraela. Co gdy usłyszeli synowie Izraelowi, zlękli się przed Philistynami.
8 I rzekli do Samuela: Nie przestawaj za nami wołać do Pana, Boga naszego, aby nas wybawił z ręki Philistynów.
℣. Ty zaś, Panie, zmiłuj się nad nami.
℟. Bogu niech będą dzięki.

℟. Hearken, O Lord, unto the cry and to the prayer which thy servant prayeth before thee today, that thine eyes may be open and thine ears attend;
* Toward this house day and night.
℣. Look down from thine high and holy place, O Lord, even from heaven thy dwelling.
℟. Toward this house, day and night.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Toward this house, day and night.
Reliqua omittuntur, nisi Laudes separandæ sint.
Opuścić resztę, jeśli Laudesy nie są odmawiane osobno.
Oratio {ex Proprio de Tempore}
℣. Dómine, exáudi oratiónem meam.
℟. Et clamor meus ad te véniat.
Orémus.
Sancti nóminis tui, Dómine, timórem páriter et amórem fac nos habére perpétuum: quia nunquam tua gubernatióne destítuis, quos in soliditáte tuæ dilectiónis instítuis.
Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
℟. Amen.
Modlitwy {z Temporału}
℣. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej.
℟. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
Módlmy się.
Spraw, prosimy Cię, Panie, abyśmy bojaźń i miłość świętego Imienia Twego zawsze w sercu zachowywali, albowiem nigdy nie przestajesz kierować tymi, których w miłości Twojej utwierdzasz.
Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna: który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg, przez wszystkie wieki wieków.
℟. Amen.
Conclusio
℣. Dómine, exáudi oratiónem meam.
℟. Et clamor meus ad te véniat.
℣. Benedicámus Dómino.
℟. Deo grátias.
℣. Fidélium ánimæ per misericórdiam Dei requiéscant in pace.
℟. Amen.
Zakończenie
℣. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej.
℟. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
℣. Błogosławmy Panu.
℟. Bogu niech będą dzięki.
℣. Dusze wiernych zmarłych przez miłosierdzie Boże niech odpoczywają w pokoju.
℟. Amen.

Matutinum    Laudes
Prima    Tertia    Sexta    Nona
Vesperae    Completorium
Omnes    Plures    Appendix

Options    Sancta Missa    Ordo

Versions
Tridentine - 1570
Tridentine - 1888
Tridentine - 1906
Divino Afflatu - 1954
Reduced - 1955
Rubrics 1960 - 1960
Rubrics 1960 - 2020 USA
Monastic - 1617
Monastic - 1930
Monastic - 1963
Ordo Praedicatorum - 1962
Language 2
Latin
Dansk
Deutsch
English
Español
Français
Italiano
Magyar
Polski
Português
Latin-Bea
Polski-Newer
Votives
Hodie
Apostolorum
Evangelistarum
Unius Martyris
Plurimorum Martyrum
Confessoris Pontificis
Doctorum Pontificium
Confessoris non Pontificis
Doctoris non Pontificis
Unam Virginum
Plures Virgines
Non Virginum Martyrum
Non Virginum non Martyrum
Dedicationis Ecclesiae
Officium defunctorum
Beata Maria in Sabbato
Beatae Mariae Virginis
Officium parvum Beatae Mariae Virginis

Versions      Credits      Download      Rubrics      Technical      Help